de schaapskudde
Onze kudde bestaat uit ongeveer 200 schapen van het zeldzame huisdierras Veluws heideschaap. We begrazen hiermee 8 uur per dag de Elspeter Heide tussen Elspeet en Vierhouten. Het streven is om de kudde in de toekomst te vergroten tot ca 350 schapen, zodat we met meer cappaciteit de Elspeter Heide kunnen gaan begrazen.
Veluws heideschaap
Het Veluws heideschaap is een groot, lang en hoogbenig schaap. De ooi werpt gemiddeld één lam per jaar. De kleur is crème achtig wit. De kop is gebogen en tot achter de oren onbewold. Het ras heeft geen horens. Kenmerkend is de zijdeglanzend behaarde ramsneus. De vacht is langharig, afhangend en draderig, zonder krulletjes en vrij grof. Op kop en poten komen soms voskleurige vlekjes voor. De staart is lang en bewold. En soms... wordt er ook een zwart/bruin of bontgekleurd schaap geboren!
samen met acht kuddes op de Veluwe houden we het ras in stand. we hebben een rammenpool en zo wisselen we rammen uit.
stamboek Veluws heideschaap
Onze schapen staan geregistreerd in het stamboek van het Veluws heideschaap, door samenwerking met de andere 8 kuddes van het stamboek houden we dit zeldzame huisdierras in stand.
belhamel
Tommy is onze belhamel, maar wat is dat nou?
Een gecastreerde ram noemen we een hamel. Tommy was vroeger een ram. Hij is de leider van de kudde en daarom heeft hij een bel om... en dan krijg je dus het woord 'belhamel'.
Tommy draagt ook de GPS waardoor de schaapskudde makkelijk te vinden is op de hei.
de schaapherders
Daphne van Zomeren is onze schaapherder sinds 2017, ze hoedt de schapen samen met haar Bordercollies, Tan, Keet en Jan. Daphne heeft sinds 2010 ervaring opgedaan bij andere schaapskuddes zoals o.a. het Goois Natuurreservaat, Amsterdamse Waterleidingduinen, Almere en Hoog Buurlo.
Voordat ze schaapherder werd werkte ze als grafisch ontwerper, die creativiteit zie je terug in het werken met de schapen en de beleving hierom heen. Samen met Marc, die ook schaapherder op de Veluwe is woont ze met hun honden, dichtbij de schapen. Marc helpt ook regelmatig een handje mee,
Carolien Verburg is sinds april 2022 schaapherder bij de kudde. Samen met haar Zweedse border collie Zåm is ze de helft van de week bij de schaapskudde te vinden. Voordat Carolien 'officieel' schaapherder werd, was ze vanaf augustus 2020 al betrokken bij de kudde als stagiaire van de opleiding tot Schaapherder aan Yuverta in Velp. Ze heeft deze opleiding met veel plezier en succes afgerond in juli 2022.
vrijwilligers
We hebben een enthousiaste groep vrijwilligers die met vanalles helpen rondom de schapen: lammerperiode, het zetten van rasters, helpen als de dierenarts komt voor een grote klus zoals een enting, hand- en spandiensten rondom de schaapskooi en bij evenementen en activiteiten. Lijkt dit jou ook leuk? Neem contact met ons op!
de bordercollie is afkomstig uit het gebied dat men de Borders noemt, tussen Engeland en Schotland. daar werden ze gebruikt voor het drijven en hoeden van schapen. collie betekent herdershond.
stage lopen bij de schaapskudde
Dat kan! Tijdens de lammerperiode die elk jaar rond 1 februari start en eindigd rond eind februari, begin maart, is er plaats voor 2 stagiaires. Daarnaast zijn wij een leerbedrijf voor de opleiding Schaapherder van Helicon Velp. Per schooljaar hebben we 1 stageplek beschikbaar, voor 2 dagen in de week.
Wij zijn een erkend leerbedrijf en staan op de website van Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
historie
Al eeuwen worden er op de Veluwe schaapskuddes gehouden. Dit was noodzaak, want de grond was zo schraal dat het eigenlijk niet als landbouwgrond gebruikt kon worden. De eigenaren van de kuddes plagden hei. De hei werd gebruikt als strooisel in de schaapskooien. Een kooi wordt ook wel een kot genoemd. De mest van de schapen, vermengd met de heide, werd gebruikt om het land te bemesten. De heide werd gebruikt om bezems van te maken.
rond 1840 zijn er bijna 40.000 schapen op de Veluwe te vinden. De meeste wol werd verkocht op de wolmarkt in De Klomp bij Veenendaal. Toen er kunstmest kwam was de schapenmest niet meer nodig. Op een enkele na, verdwenen de kuddes van de Veluwe. In Elspeet bleven de kuddes bestaan.
willem mouw
Willem Mouw heeft Elspeet nooit verlaten. Hij had zijn kudde in de kooi aan de Stakenbergweg. Van jongs af aan hoedde hij de kudde. Van hem gaat het verhaal dat hij net zo makkelijk contact maakte met mensen als met zijn schapen. Hij bleek een boeiend verteller. Misschien was het daarom, dat hij nog wel eens bezoek kreeg van Koningin Wilhelmina. Zij trok dan met hem het veld in om een geschikt plekje te zoeken voor het maken van een schilderij. Hun band was zo sterk dat toen zij overleed, hij werd uitgenodigd de bijzetting in de Nieuwe Kerk in Delft bij te wonen. En natuurlijk gaf hij daar gehoor aan. In 1947 moest Willem zijn werk als schaapherder neerleggen en kwam een einde aan de eeuwenlange traditie van de kuddes in Elspeet. In 1973 overleed Willem op 86 jarige leeftijd.
cos mouw
In 1975 kocht Cos Mouw de schaapskudde.
Cos heeft de kudde zo'n 42 jaar gehoed. Jarenlang had hij contact met onder meer veearts Hans Kok uit Nunspeet. Toen zijn gezondheid Cos in de steek liet heeft Hans Kok als voorzitter van de Stichting Schaapskudde Gemeente Nunspeet zich hard gemaakt de kudde te behouden. De kudde is eind 2007 gekocht van Cos Mouw. En zo is de kudde is nu eigendom van de Stichting.
schapen scheren
Nog elke jaar worden de schapen op traditionele wijze geschoren met de wolschaar. De eerste zaterdag in juli is het schaapscheerdersfeest in Elspeet. Naast het scheren zijn er verschillende activiteiten te doen en er is een buitenlevenmarkt.
begrazing
De schaapskudde werkt in opdracht van de Gemeente Nunspeet en graast 8 uur per dag op de hei. Met de terreinbeheerder spreken we af waar we grazen. De kudde wordt intensief ingezet om het pijpestrootje tegen te gaan. Het pijpestrootje is een gras dat de hei overwoekert. Een aantal locaties met dat gras worden in het voorjaar gebrand. De strooisellaag, die de grond verstikt, gaat dan weg. Het gras komt terug, maar dat begrazen we met de kudde. Tegen de winter zijn deze plekken kort. Langzaamaan raakt zo het gras uitgeput en na ongeveer 3 jaar groeit er weer heide terug op deze plekken.
uiteraard begrazen we de rest van de hei ook, dit zorgt ervoor dat er meer variatie in de vegetatie ontstaat en daardoor meer biodiversiteit.
de heide
De Elspeter Heide tussen Elspeet en Vierhouten is ons werkterrein. Het is kwetsbaar en valt daarom onder de Natura 2000 gebieden. Hei is een cultuurlandschap ontstaan door onttrekking van voedingsstoffen door begrazing en afplaggen van zandige gronden. Met de schapen moeten wij dit landschap daarom onderhouden. Doen we dat niet, dan zal de hei dichtgroeien en er weer bos terug komen.
planten
Op deze hei komt hoofdzakelijk struikheide voor, maar ook dophei en kraaihei zijn hier te vinden. Kruiden, diverse grassen en ook bijzondere rodelijst soorten als zonnedauw komen hier voor.
dieren
Tijdens het werk met de kudde kom je veel dieren tegen. Klein en groot. Vlinders, rupsen, zandhagedissen, mestkevers, veldleeuwerikken, buizerds, de nachtzwaluw noem maar op. En natuurlijk de ree, het edelhert, het wildzwijn en misschien zelfs een keer een wolf.
Op waarneming.nl wordt geregistreerd wat er aan planten en dieren wordt waargenomen.
herpetoduct
Om van de ene kant van de Elspeter Heide naar de andere te komen, maakt de schaapskudde gebruik van het herpetoduct die onder de provincialeweg naar Nunspeet doorgaat. Ook andere dieren maken hier graag gebruik van om veilig aan de overkant te komen.
zoönose verantwoord bedrijf
In 2019 hebben we voor het eerst het keurmerk 'zoönose verantwoord bedrijf' ontvangen. Dat houdt in dat wij er alles aan doen om veilig te werken met de schapen. En zo ervoor te zorgen dat mens en schaap niet ziek worden vanelkaar of van andere schapen. Dit speelt vooral in de lammerperiode een grote rol.
